ThS. Trần Thị Kim Nhung

Khoa Giáo dục đại cương - Trường Đại học Lao động Xã hội

Email: nhungttk@gmail.com

Tóm tắt

Nghiên cứu tập trung đánh giá, phân tích tầm quan trọng của quản lý chuỗi cung ứng đối với các cơ sở lưu trú tại Hà Nội. Các khách sạn ở Thủ đô phải đối diện với những thách thức liên quan đến việc đảm bảo nguồn cung đa dạng, duy trì tiêu chuẩn dịch vụ cao và quản lý logistics trong môi trường đô thị. Nghiên cứu xem xét tình hình hiện tại của chuỗi cung ứng trong các khách sạn tại Hà Nội, xác định các vấn đề cốt lõi và đề xuất các biện pháp cải thiện chất lượng dịch vụ, đặc biệt chú trọng vào ứng dụng công nghệ, hệ thống hóa quy trình, quản lý hiệu quả các nhà cung cấp và tối ưu hóa hoạt động logistics.

Từ khóa: Quản lý chuỗi cung ứng, khách sạn, Hà Nội, du lịch

Summary

This study focuses on evaluating and analyzing the importance of supply chain management for lodging establishments in Ha Noi. Hotels in the capital are confronted with various challenges, including securing a diverse supply base, maintaining high service standards, and managing logistics within urban environment. The research examines the current state of supply chains in Hanoi’s hotels, identifies key issues, and proposes improvement measures with particular emphasis on the application of technology, process standardization, effective supplier management, and logistics optimization.

Keywords: Supply chain management, hotel industry, Hanoi, tourism

ĐẶT VẤN ĐỀ

Hà Nội là điểm đến du lịch hấp dẫn của Việt Nam, sở hữu một mạng lưới khách sạn phong phú. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng tăng, hiệu quả của quản lý chuỗi cung ứng trở thành yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng dịch vụ và khả năng cạnh tranh của các khách sạn. Tuy nhiên, hoạt động quản lý chuỗi cung ứng (SCM) tại các khách sạn ở Hà Nội đối mặt với những khó khăn trong quản lý nguồn cung đa dạng trong môi trường đô thị và những yêu cầu cao về tiêu chuẩn dịch vụ.

Nghiên cứu tiến hành phân tích về thực trạng quản lý chuỗi cung ứng tại các khách sạn trên địa bàn Hà Nội, chỉ ra những vấn đề tồn tại, hạn chế và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành Du lịch và dịch vụ của Thủ đô.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG TRONG LĨNH VỰC KHÁCH SẠN

Quản lý chuỗi cung ứng trong ngành khách sạn là quá trình phối hợp và quản lý toàn bộ các hoạt động từ nguồn cung nguyên vật liệu, trang thiết bị đến dịch vụ khách hàng cuối cùng, nhằm tối ưu hóa hiệu quả vận hành và nâng cao giá trị trải nghiệm khách hàng.

Theo Chopra và Meindl (2016), quản lý chuỗi cung ứng đóng vai trò trung tâm trong định hướng các hoạt động từ nhà cung cấp đến khách hàng nhằm giảm thiểu chi phí, tăng tính linh hoạt và khả năng thích ứng với biến động thị trường. Trong ngành khách sạn, yêu cầu về chất lượng dịch vụ, độ liên tục trong cung ứng và khả năng phản ứng nhanh chóng đối với các thay đổi là điều kiện tiên quyết để cạnh tranh hiệu quả (Norrmin, 2021).

Việc ứng dụng công nghệ số, hệ thống phần mềm quản lý tự động cùng các mối quan hệ hợp tác chiến lược không chỉ giúp tối ưu hóa hoạt động logistics, mà còn nâng cao khả năng phản ứng với biến động của thị trường, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của các khách sạn trong bối cảnh hiện đại. Do đó, quản lý chuỗi cung ứng hiệu quả là nền tảng không thể thiếu để các doanh nghiệp trong ngành khách sạn duy trì và phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt hiện nay.

Trong quản lý chuỗi cung ứng trong lĩnh vực dịch vụ khách sạn gồm 3 luồng vận động sau: Vật chất; Thông tin; Tài chính. Trong đó:

- Luồng vật chất liên quan đến việc cung ứng nguyên vật liệu, trang thiết bị, đồ dùng và các nguồn lực khác từ nhà cung cấp đến khách sạn để phục vụ hoạt động dịch vụ.

- Luồng thông tin đảm bảo các hoạt động được phối hợp chính xác, kịp thời, gồm các dữ liệu về đặt hàng, tồn kho, dự báo nhu cầu và các thông tin liên lạc giữa các bên trong chuỗi.

- Luồng tài chính liên quan đến thanh toán, giao dịch tài chính, hợp đồng và các hoạt động liên quan đến dòng tiền giữa khách sạn và nhà cung cấp, khách hàng.

Sự phối hợp hài hòa của cả 3 luồng giúp tối ưu hóa hoạt động kinh doanh, nâng cao chất lượng dịch vụ và khả năng cạnh tranh của khách sạn.

CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH CỦA QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG TRONG KHÁCH SẠN

Các yếu tố cấu thành của quản lý chuỗi cung ứng trong khách sạn thể hiện ở các nội dung sau:

- Thu mua: Lựa chọn và mua sắm hàng hóa, nguyên vật liệu phù hợp.

- Quản lý kho: Theo dõi, điều chỉnh tồn kho nhằm cân đối cung cầu, tránh dư thừa hoặc thiếu hụt.

- Logistics: Vận chuyển, lưu kho và phân phối hàng hóa nội bộ khách sạn.

- Quan hệ với nhà cung cấp: Xây dựng mối quan hệ chiến lược để đảm bảo chất lượng ổn định.

- Quản lý chất thải: Giảm thiểu, phân loại và xử lý hiệu quả các loại rác thải phát sinh, góp phần bảo vệ môi trường.

Tóm lại, việc thấu hiểu và triển khai các nguyên tắc quản lý chuỗi cung ứng không chỉ là yêu cầu, mà còn là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của các khách sạn trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành Du lịch.

ĐẶC ĐIỂM VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI ĐẾN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG CỦA KHÁCH SẠN

TP. Hà Nội, với vai trò trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của cả nước, ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động quản lý chuỗi cung ứng của các cơ sở lưu trú trên địa bàn. Theo báo cáo của Sở Du lịch Hà Nội năm 2024, tổng lượng khách du lịch đến Thủ đô đạt khoảng 25 triệu lượt, tăng khoảng 8% so với năm 2023. Điều này cho thấy, tình hình lượng khách khá ổn định, không phụ thuộc vào mùa vụ rõ rệt như các điểm du lịch biển hay miền núi, mà chủ yếu tăng đột biến vào các dịp lễ, Tết cùng các kỳ triển lãm, hội nghị quốc tế diễn ra quanh năm. Chính vì vậy, các khách sạn tại Hà Nội cần xây dựng các kế hoạch dự trữ và cung ứng linh hoạt để đáp ứng biến động này, tránh tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa nguồn lực.

Hệ thống lưu trú tại Thủ đô rất đa dạng về loại hình và quy mô, từ các khách sạn 5 sao quốc tế tập trung tại các khu vực trung tâm, đến các khách sạn boutique, nhà nghỉ tầm trung và các cơ sở nhỏ lẻ phân bố rải rác khắp toàn Thành phố.

Theo thống kê của Hiệp hội Khách sạn Hà Nội, hiện nay, có hơn 1.200 khách sạn với quy mô khác nhau, trong đó có hơn 150 khách sạn đạt tiêu chuẩn từ 4-5 sao. Sự đa dạng này tạo ra những yêu cầu khác biệt về nguồn cung nguyên vật liệu, thiết bị, thực phẩm, tiêu chuẩn dịch vụ, cùng với khả năng quản lý logistics phù hợp với từng phân khúc khách sạn.

Về mạng lưới cung ứng, Hà Nội có lợi thế lớn nhờ vị trí trung tâm, hệ thống các nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ đa dạng và phong phú. Theo khảo sát từ các nhà cung cấp địa phương, khoảng 70% các khách sạn có thể tiếp cận được nguồn cung cấp thực phẩm, vật tư, thiết bị thông qua các nhà phân phối nội thành trong vòng 24 giờ, giúp giảm thiểu thời gian vận chuyển và rủi ro về chất lượng. Chính vì vậy, việc xây dựng các mối quan hệ bền vững và các giải pháp logistics hiệu quả trở thành yêu cầu bắt buộc.

Mặc dù các khách sạn Hà Nội có lượng khách ổn định và mạng lưới cung ứng đa dạng, nhưng cũng đối mặt với thách thức lớn về tính đa dạng của các loại hình lưu trú, yêu cầu cao về chất lượng dịch vụ và quản lý logistics trong một đô thị phát triển. Sự linh hoạt trong điều chỉnh các chiến lược cung ứng chính là yếu tố quyết định thành công của các doanh nghiệp kinh doanh khách sạn.

MỘT SỐ KHÓ KHĂN, THÁCH THỨC TRONG QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG CỦA KHÁCH SẠN HÀ NỘI

Dù Hà Nội có lợi thế về lượng khách du lịch ổn định quanh năm và mạng lưới nhà cung cấp đa dạng, hoạt động quản lý chuỗi cung ứng tại các khách sạn còn đối mặt với nhiều thách thức. Đó là sự thiếu đồng bộ và chuẩn hóa quy trình quản lý, đặc biệt là ở các khách sạn quy mô nhỏ và trung bình, dẫn đến lãng phí nguồn lực, thời gian và dễ xảy ra lỗi trong kiểm soát chất lượng, làm ảnh hưởng đến năng suất hoạt động.

Về quản lý tồn kho, phần lớn hoạt động dựa trên kinh nghiệm cá nhân hoặc số liệu thiếu chính xác, thay vì hệ thống tự động hiện đại, gây ra tình trạng tồn kho dư thừa hoặc thiếu nguyên liệu như thực phẩm, đồ uống, làm giảm chất lượng dịch vụ. Theo khảo sát của Hiệp hội khách sạn Hà Nội, tỷ lệ thực phẩm bị lãng phí lên tới 15-20% mỗi tháng.

Thêm vào đó, mối quan hệ hợp tác với nhà cung cấp còn mang tính ngắn hạn, chủ yếu dựa trên giá cả, chưa xây dựng các mối quan hệ chiến lược bền vững đảm bảo chất lượng và ổn định nguồn cung. Điều này dễ gây gián đoạn nguồn hàng hoặc biến động giá, ảnh hưởng đến hoạt động chung của khách sạn.

Trong lĩnh vực công nghệ, nhiều khách sạn vẫn sử dụng phương pháp thủ công như sổ sách hay phần mềm cũ, khiến dữ liệu không chính xác và phản ứng chậm chạp. Chỉ khoảng 30% khách sạn có ứng dụng hệ thống Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp hoặc phần mềm tự động phù hợp, phần lớn còn gặp khó khăn trong theo dõi, phân tích dữ liệu phục vụ ra quyết định.

Về logistics nội đô, tắc nghẽn giao thông đã làm tăng chi phí vận chuyển (tăng từ 15-20%) và làm giảm khả năng phản ứng linh hoạt trong các giờ cao điểm. Các doanh nghiệp logistics thiếu phương tiện phù hợp, không tối ưu hóa tuyến đường, làm tăng chi phí và rủi ro trễ hàng.

Các cấp, các ngành quản lý chất thải vẫn chưa được chú trọng đúng mức với 25-30% rác thải thực phẩm và vật tư tiêu hao chưa qua xử lý, gây lãng phí, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến hình ảnh chuyên nghiệp của khách sạn. Các quy trình xử lý còn thiếu đồng bộ, phù hợp với các quy định ngày càng chặt chẽ về bảo vệ môi trường...

GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG KHÁCH SẠN TẠI HÀ NỘI

Qua phân tích thực trạng và các vấn đề đã xác định, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng cho các khách sạn tại Hà Nội, cụ thể như sau:

Một là, xây dựng và chuẩn hóa quy trình quản lý chuỗi cung ứng. Thiết lập các quy trình rõ ràng, đồng bộ cho các hoạt động mua sắm, quản lý tồn kho, hợp tác nhà cung cấp, vận chuyển, và xử lý chất thải. Áp dụng hệ thống tiêu chuẩn quốc tế như ISO hoặc các tiêu chuẩn vận hành tốt, phù hợp ngành khách sạn, để đảm bảo tính nhất quán và chất lượng. Tổ chức đào tạo nhân viên thường xuyên để nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý chuỗi cung ứng theo quy trình mới.

Hai là, ứng dụng công nghệ để tự động hóa và tối ưu hoạt động. Triển khai hệ thống quản lý hệ thống quản lý thông tin (ERP) hoặc phần mềm chuyên dụng cho ngành khách sạn để quản lý mua hàng, kho, tồn kho, theo dõi đơn hàng và dự báo nhu cầu thực phẩm, hàng hóa. Sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để dự báo chính xác nhu cầu, từ đó giảm thiểu tồn kho dư thừa hoặc thiếu hụt. Áp dụng công nghệ mã QR, công nghệ nhận dạng đối tượng qua tần số vô tuyến trong quản lý kho, vận chuyển để tăng tính chính xác và hiệu quả trong công tác kiểm tra, đối chiếu.

Ba là, phát triển mối quan hệ chiến lược với nhà cung cấp. Cấp có thẩm quyền của TP. Hà Nội tăng cường hợp tác dài hạn, thiết lập các ký kết hợp đồng hợp tác chiến lược với các nhà cung cấp uy tín, có khả năng đáp ứng tốt và ổn định. Thực hiện các chương trình đánh giá, xếp hạng nhà cung cấp dựa trên tiêu chí chất lượng, khả năng đáp ứng, giá cả, và tính bền vững. Xây dựng các liên kết hợp tác dựa trên sự chia sẻ thông tin về dự báo nhu cầu và kế hoạch hoạt động để tối ưu hóa nguồn cung.

Bốn là, cải thiện hoạt động logistics nội đô. Lập kế hoạch vận chuyển hợp lý, xác định tuyến đường tối ưu để giảm thiểu thời gian và chi phí vận chuyển trong nội đô đông đúc. Hợp tác với các nhà vận chuyển, logistics có kinh nghiệm, sử dụng các giải pháp công nghệ để theo dõi sát tình hình giao thông và điều chỉnh lịch trình giao hàng phù hợp. Xây dựng các kho dự trữ tại các vị trí thuận lợi để giảm bớt tải trong các giờ cao điểm, đảm bảo cung ứng liên tục.

Năm là, quản lý và giảm thiểu rác thải hiệu quả. Thiết lập hệ thống phân loại rác thải rõ ràng tại nguồn, phối hợp các đơn vị xử lý chất thải tái chế, giảm thiểu rác thải không cần thiết. Áp dụng các sáng kiến giảm thiểu chất thải như dự trữ hợp lý, tối ưu hóa mua sắm, sử dụng sản phẩm thân thiện môi trường. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao ý thức nhân viên và khách hàng về trách nhiệm bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng hình ảnh khách sạn thân thiện và bền vững.

Sáu là, nâng cao nhận thức và đào tạo liên tục cho nhân lực quản lý chuỗi cung ứng. Đào tạo chuyên sâu về quản lý chuỗi cung ứng, sử dụng công nghệ mới và các phương pháp quản lý tiên tiến. Thường xuyên cập nhật kiến thức mới về ngành, các tiêu chuẩn quốc tế để ứng dụng phù hợp và kịp thời theo xu hướng toàn cầu.

KẾT LUẬN

Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp các khách sạn Hà Nội nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý chuỗi cung ứng, giảm thiểu lãng phí, tăng tính cạnh tranh và nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ khách hàng. Đồng thời, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và xây dựng mối quan hệ hợp tác chiến lược cũng sẽ giúp các khách sạn trên địa bàn phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay.

Tài liệu tham khảo:

1. Bowersox, D. J., Closs, D. J., & Cooper, M. B (2013). Supply Chain Logistics Management. McGraw-Hill Education.

2. Các báo cáo khảo sát của các tổ chức nghiên cứu thị trường như Vietnam Report, Vietnam Logistics Association.

3. Chopra, S., & Meindl, P (2016). Supply Chain Management: Strategy, Planning, and Operation. Pearson Education.

4. Collier, D. A., & Rungtusanatham, M (2007). Supply Chain Management. McGraw-Hill Education.

5. Hiệp hội Khách sạn Hà Nội (HANA). Báo cáo, khảo sát, số liệu về chất lượng vận hành khách sạn, đặc biệt về quản lý tồn kho, lãng phí thực phẩm, và hợp tác cung ứng.

6. S. K. Sethi, & K. F. S (2017). Technological Innovations in Hospitality Management. Journal of Hospitality & Tourism Research.